در ادبیات عرفانی ما برخی از عرفا سعی کرده اند که مراحل و مقامات سیر و سلوک عرفانی را طبقه بندی کرده شرح دهند و تقسیم بندی کنند . از جمله عطار در منطق الطیر ، مولوی در مثنوی ، خواجه عبدالله انصاری در منازل السائرین و صد میدان ابن عربی و… که متأسفانه همۀ اینها بسیار تخصصی بوده به زبان شعر و استعاره است و مستلزم شرح و تفسیر بسیار .

سیروسلوک عرفانی به زبان ساده برای جوانان:

امروزه اگر جوانی بخواهد بداند سیر و سلوک عرفانی چیست و زندگی عارفانه چه نوع زندگی می باشد و چه معضلاتی دارد متأسفانه هیچ کتاب و منبع مفیدی در دسترس نیست آن هم در کشوری که مهد عرفان و تشیّع است و بخش عظیمی از ادبیاتش عارفانه است .

هدف ما اینست که چنین کاری انجام شود تا جوابگوی نیاز نسل جوان باشد ، البته به زبان ساده امروزی نه الفاظ تخصصی و پیچیده .

قبل از هر چیزی این سؤال باید پاسخ داده شود که

عرفان چیست و زندگی عرفانی و سلوک عرفانی چه معضله ای می باشد ؟

عرفان به زبان ساده یعنی معرفت نفس ، خود شناسی ، شناخت اسرار وجود ، شناخت وجود خویشتن در کل این عالم هستی .

زندگی عرفانی یعنی زندگی که در آن انسان به جستجوی حقیقت ذاتی و حقیقت جاودانه و الهی خودش در این جهان است .

زندگی انسانی

بنابراین سیر و سلوک عرفانی برای هر انسانی جزو واجبات است یعنی کسی که زندگی عارفانه و سیر و سلوک عرفانی ندارد در حقیقت زندگی انسانی ندارد بلکه یک زندگی نیمه غریزی و جانوری دارد که در آن یک سری احساسات انسانی حضور دارد بدون آنکه این احساسات انسانی نقش تعیین کننده ای در سرنوشتش داشته باشد .

بنابراین سیر و سلوک عرفانی یعنی راه و رهروی . همانطور که زندگی راهی است که از تولد تا مرگ به عنوان راه زمینی اش مسلماً مراتب و مراحلی دارد ، مثل هر سفری که در آغاز نقشه آن فراهم می شود تا از وجود شهرها ، آبادیها و نا امنیهای سر راه اطلاع حاصل شود همچنین توشه سفر ، وسیله حرکت ، آب ، غذا و… مهیا می گردد .

مراحل سیر و سلوک عرفانی دانستن این نقشه کلی از لحاظ نظری است که جزو ملزومات این راه است تا انسان بداند از کجا شروع کرده و از چه مسیرهایی می خواهد عبور کند . کسی که اصولاً احساس و درد شناخت خود را به عنوان یک انسان دارد ، انگیزه ای برای سیر و سلوک عرفانی دارد .

زندگی عرفانی ، زندگی کسی است که با زنده بودن و آدم بودنش مسأله دارد . بنابراین مسئله دارترین انسانهای روی زمین عارفان هستند منتهی مسئله شان با تمامیت انسان بودن خودشان است و با کل حیات و هستی و زندگی که دارند مسئله دارند . ولی مسائل اکثر انسانها ، مسائل اقتصادی و سیاسی و غریزی و جانوری است .

من از کجا آمده ام ؟

زندگی عرفانی هستی شناسی انسانی است .

من چیستم ؟

برای چه خلق شده ام ؟

چرا زندگی می کنم ؟

و… موضوع چیست ؟

طبعاً مسئله خود و من که چی هستم ، چرا خلق شده ام و به کجا می روم یک مسئله ذاتی برای هر انسانی می باشد .

هر بچه ای که به سن شعور و ادراک می رسد اولین سؤالی که می پرسد اینست که من از کجا آمده ام ؟

متأسفانه اکثر پدر و مادرها این سؤال را جدّی نگرفته و حتی می خواهند از زیر بار این سؤال شانه خالی کنند . مدتی بچه با این سؤال گلاویز است و پس از مدتی چون پاسخی نمی شنود آنرا به دست فراموشی می سپارد . اگر چنین است بنابر این زندگی عرفانی یک زندگی غریزی و ذاتی است . در واقع عرفان غریزه روحانی انسان است .

من کیستم ؟ از کجا آمده ام ؟ و به کجا می روم ؟ چه کسی مرا خلق کرده ؟ کارم چیست ؟ مسائلی است که هر انسانی با خود دارد . برخی زود فراموش می کنند و برخی مدّتی آنرا با خود دارند و در بیکاری هایشان با خود این مسائل را نجوا می کنند و سعی می کنند در حدّ ادراک خود به زندگی شان هدف دهند .

هدفی فوق زندگی

در حقیقت زندگی عرفانی یک زندگی هدفمند است منتهی هدفی فوق زندگی است .

هدفی که تمامیت زندگی را می تواند به حقیقتی ترجمه کند تا صاحبش این زندگی را قابل ارزش بیابد و بر مبنای این حقیقت زندگی کند .

نیاز به زندگی عارفانه داشتن ، پاسخ به این سؤال است که :

آیا زندگی ارزش زیستن دارد یا نه ؟

فقط انسان است که می تواند این سؤال را بکند و اگر نکند واقعاً از انسانیّت کم دارد . چرا ؟ برای اینکه انسان جانوری درمانده ، مریض ، مستضعف و مفلوک است در ازای برآورده کردن همان نیازهای غریزی خودش باید کلی زجر بکشد و این خودش علّتی است که انسان این سؤال را بپرسد .

انسانها بسته به فرهنگی که در آن رشد کرده اند ، از آغاز دوران جوانی سعی می کنند برای پاسخ این سؤال تفکّر کرده ، تحقیق و مطالعه کنند تا معنایی ورای این زندگی بیابند . زندگی به شرطی ارزش زیستن دارد که حقیقت برتری در آن نهفته باشد زیرا این زندگی با قبر ختم می شود .

افکار عرفانی سالم ترین افکار انسانی است .

کسی که این سؤال آزارش نمی دهد درواقع مسئله دار است . گویی که روح انسانی از او پرکشیده است .

به قول مولوی در مثنوی اش که از کجا آمده ام و آمدنم بهر چه بود ؟ و یا به قول صادق هدایت در بوف کور «می میرم قبل از آنکه خودم را شناخته باشم » . اینها بیان خیلی ساده و ملموس کل عرفان و انگیزه عرفانی در انسان است .

در سیر تلاشهای غریزی و خود به خودی که انسان برای پاسخ به این سؤال دارد مسلماً به انسانهایی می رسد که آنها به طور تخصصی برای این سؤالات زندگی می کنند . یعنی عرفا : کسانی که فقط برای پیدا کردن معنی انسان در جهان زندگی می کنند .

وقتی یک سالک به چنین انسانی می رسد که دارای حقایق و ارزشهای فوق زندگی است آنهم در بطن این زندگی جانوری ، در واقع به پیر یا مراد یا مرشد عرفانی و یا به امام خود رسیده است .

وادی شوق و انس و جذبه روحانی

این مرحله سرآغاز کاملاً جدی سیر و سلوک عرفانی است که گام به گام با مفهوم پیر یا امام گره خورده است و نمی شود که کسی بگوید زندگی عرفانی دارد ولی دارای پیر یا امام نمی باشد . یا باید در عالم بیرون داشته باشد یا در عالم نهان و غیب .

یعنی یا یک پیر و امام دنیایی دارد که در کالبد بشری زندگی می کند یا سیر و سلوک او خضروی است یعنی امام باطنی دارد .

بنابراین باید گفت سیر و سلوک عرفانی با یافتن کسی به نام پیر یا مراد به طور رسمی شروع می شود . مثل بچّه ای که پس از تفریح در مهد کودک در مدرسه ثبت نام می کند و به طور رسمی محصّل می شود .

معلم درس دنیوی می دهد و پیر درس معنویت و آخرت می دهد . معلم او را با علوم و فنون دنیوی آشنا می کند و پیر یا آموزگار معنوی محصل را با خودش و روحش و معنویت و حقیقت زندگی آشنا می سازد .

وقتی کسی پیر یافت رسماً طالب معنویت و خودشناسی می شود . یعنی مرحله طلب را آغاز کرده است . وادی طلب را وادی شوق و انس و جذبه روحانی هم نامگذاری کرده اند ولی به نظر ما این وادی را باید وادی پیر یابی نام نهاد .

در نخستین آشنایی مرید با مراد خودش شور و مستی و جذبۀ روحانی رخ می دهد و برای بسیاری این وادی ( یعنی وادی اول ) ماندگارترین خاطرات دوران سیر و سلوک عرفانی است . مانند دوران نامزدی و ماه عسل . سالک در این مرحله تازه می خواهد با پیر خودش آشنا شود و مهمترین مسئله او پیر شناسی و امام شناسی است که آیا این یک پیر واقعی است یا کذاب و دروغگو است ؟

درواقع مهمترین مسئله وادی اوّل اینست که چه طور می شود پیر را شناخت ؟ البته هیچ فرمول خاصی برای جواب به این مسئله وجود ندارد . تنها چیزی که برای سالک قابل اعتماد است همان حس و حال خودش است .

دلیل حقانیت پیر

آن شور و مستی روحانی و جذبۀ قلبی که مرید در رابطه با پیر می یابد بهترین دلیل حقانیت پیر است . در واقع حجتی قلبی و باطنی است که به مرید می گوید این معلم واقعی تو در این راه است یا خیر .

در حقیقت داشتن پیر یعنی داشتن یک آموزگار روح . همانطور که در این دوران تقریباً برای هر کاری نیاز به یک معلم و راهنما وجود دارد . برای تغذیه و غذا خوردن ، برای درس و کتاب خواندن ، برای سلامتی جسم به چندین نوع پزشک رجوع می کنیم ، برای سلامت روان به مشاور روانی و نیز مشاور اقتصادی ، سیاسی ، زناشوئی ، تربیتی و الی آخر .

اینها همه در جهت بهتر شدن همین زندگی مادی و حیوانی و غریزی است برای آنکه این زندگی پررونق شود و در حقیقت تحصیلات معیشتی افزایش یابد . چه طور انسان برای تن و حیوانیت خود این همه تحصیل و تلاش می کند ولی برای روح ، معنویت و حیات اخروی و جاودانه نیاز به معلم و راهنما ندارد ؟ ….

5/5 - (2 امتیاز)

برچسب خوردهبهترین ذکر برای سیروسلوک چگونه سیروسلوک را شروع کنیم سیروسلوک سیروسلوک به زبان ساده سیروسلوک عرفانی سیروسلوک یعنی چه عرفان چیست کتاب سیروسلوک عرفانی مراحل سیرو سلوک به زبان ساده مراحل سیروسلوک من از کجا آمده ام من کیم

سیر و سلوک عرفانی به زبان ساده

سیرو سلوک عرفانی “احوال – مراحل – مقامات”

عنوان کتاب : سیر و سلوک عرفانی

مراحل و مقامات سیر و سلوک عرفانی

آیا نیازی به تبیین عرفان به صورت یک دستگاه فکری یا فلسفی یا عرفان نظری هست یا نیست ؟