گزارش آخرین وضعیّت بشری

عنوان کتاب : گزارش آخرین وضعیّت بشري
( از دیدگاه معرفت نفس)
A report about the last situation
مؤلف: استاد علی اکبر خانجانی
تاریخ تألیف : ۱۳۷۱ ه . ش
تعداد صفحه : ۲۱۱

تقدیم به انسانهای انگشت شماری که هنوز هم می توانند خدا را به یاد آورند

 از سخنان ربوبی انسان کامل علی (ع):

از سخنان ربوبی مولای موحّدان ، اکمل عاشقان ، افضل عارفان ، اعلم عالمان ، سرور مجاهدان ، انسان کامل و صدیق اکبر علی ابن ابی طالب (ع) :

«به تحقیق که خود شناسی خداشناسی است.

 زیرک واقعی آنکسی است که خویش را شناخت و اعمالش را خالص نمود .

در شگفتم از کسی که گمشده ای را می جوید در حالیکه خود را گم کرده ولی نمی جوید .

 هر که از شناخت خود اکراه دارد در گمراهی افتاده است .

عارف کسی است که خود را شناخت .

 کمال علم همان خودشناسی است .

 کسی که خود را نشناخت هیچ چیز را نشناخت .

 هر کس خود را شناخت مشکلش برطرف شد .

سرچشمۀ جهل همان جهل نسبت به خویشتن است .

هر کس خود را شناخت همه چیز را شناخت .

در شگفتم از کسی که خود را نمی شناسد چگونه خدا را می شناسد .
خودشناسی سودمندترین علم است .

هر کس موفق به شناخت خویش شد به بزرگترین پیروزی نائل آمده است .

هر کس که نسبت به خویش جاهل است نسبت به غیر خویش جاهلتر است .

در معرفت شخص همین کافی که خود را می شناسد و در نادانی شخص همین کافی که خود را نمی شناسد .

آنکه خود را شناخت آزاد شد و آنکه خود را نشناخت نابود گردید.»

 

• هُوَ الناطق
• 1 – جریان گزارش و بیان چیزها فقط حوزۀ زبان و کلام را در بر نمی گیرد بلکه همه حوزه های حواس پنجگانه ، اندیشه ، اعمال و حتّی نامرئی ترین و نامفهومترین حالات قلبی و روحی انسان را شامل می شود.
• 2 – هر چیز درونی و بیرونی که آدمی را به طریقی مستقیم یا غیر مستقیم بواسطۀ حواس یا عواطف یا فکر متوجّه خود می سازد در واقع انسان را به مشاهده و فهم و گزارش و بیان خودش دعوت می کند .
• 3 – انسان با همان نیّت و حالت و منطقی به چیزها نزدیک می شود و تماس می یابد که چیزها به انسان : همزمان ، هم مکان و هم وضع . و هر دو به یک میزان یکدیگر را می فهمند و فهمیده می شوند و گزارش می دهند .
• 4 – حس کردن ، فهمیدن و بیان کردن جریان واحدی است . در مرور مجدّد است که این یگانگی مخدوش می شود .
• 5 – تا چیزی انسان را نبیند انسان قادر به دیدن آن نیست تا چیزی انسان را فهم نکند انسان قادر به فهم آن نیست تا چیزی انسان را توضیح ندهد انسان قادر به بیان آن نیست . واین همان حس و فهم و بیان انسان از خودش است بواسطۀ چیزها .
• 6 – اینطور نیست که اوّل بواسطۀ حواس دریافت کنیم سپس فهم کنیم و نهایتاً گزارش نمائیم (بیان کنیم). این سه گانگی یک سوء بصیرت است . دریافت کردن ، فهمیدن و بیان نمودن هر یک مستقلاً هر سه عمل را در خود دارا هستند .
• 7 – چیزی حس و دریافت نمی شود مگر اینکه در آن واحد فهم و گزارش می شود . چیزی فهم نمی شود مگر اینکه در همان حال دریافت و گزارش می شود . چیزی گزارش و بیان نمی شود مگر اینکه در آن واحد دریافت و فهم می شود .
• 8 – آنچه که به صورت تقدّم و تأخّر یا فاصلۀ زمانی گزارش می شود حاصل غفلت است و در این حال انسان هیچ چیز جدیدی را دریافت و فهم و گزارش نمی کند بلکه در تلاش این است که دریافت و فهم و گزارش شده ها را قابل مصرف کند . این همان مرور کردن یا تفسیر نمودن است . رجوع مجدّد به چیزی است که دیگر وجود ندارد لذا خیال و اوهام و جعل است که در این رجعت حاصل می شود یعنی چندگانگی